بازخوانی مؤلفه های مدرنیته در عصر قاجار بر اساس روزنامۀ تمدن

نویسندگان

مهدیه حمزه ئی

دکترای علوم ارتباطات از د انشگاه علامه طباطبائی محمدمهدی فرقانی

استا دیار علوم ارتباطات د انشگاه علامه طباطبائی

چکیده

مدرنیته در غرب، محصول جست و جوی روشنگرانه در زمینه های مختلف فکری بود. این جست وجو از رنسانس آغاز شد و پس از اصلاحات فکری و دینی و انقلاب صنعتی، مدرنیته به عنوان محصول این فرایند رخ نمود. رسانه های چاپی، به عنوان میانجی اطلاعات و آگاهی ها، نقش بسزایی در پیدایش دانش، فرهنگ و بینش جدید، و به طور کلی، شکل گیری مدرنیته ایفا کردند. در ایران، پیش از وقوع انقلاب مشروطه، مؤلفه های سازنده مدرنیته از سوی منابع مختلف، مطرح و در انقلاب مشروطه، برخی از آنها مانند آزادی و قانون به خواست اصلی مشروطه خواهان تبدیل شدند. یکی از منابعی که در شناخت جامعه نسبت به این مؤلفه ها نقش داشت، مطبوعات بودند که در این مقطع از تاریخ، رسانه اصلی کشور محسوب می شدند. از این رو، در صدد بازخوانی نحوه انعکاس مؤلفه های مدرنیته در نشریات سال های 1330 ـ 1320 ه.ق برآمده ایم. مقاله حاضر با استفاده از چارچوب مفهومی مبتنی بر مفهوم مدرنیته، مطالعات نظری مبتنی بر نظریه های مدرنیته و میانجی گری رسانه ها و مدرنیته بومی، با روش تحلیل محتوای کیفی، محتوای روزنامۀ تمدن سال 1325 ه.ق را بررسی کرده است. 12 شماره از تمدن با نمونه گیری به روش سیستماتیک انتخاب و به لحاظ متغیرهای مؤلفه های مدرنیته در مطلب، جهت گیری نسبت به هر یک از مؤلفه ها، منابع مشروعیت ساز و دلالت های ضمنی تحلیل کیفی شده است. نتایج نشان می دهد عمدتاً آرمان های اجتماعی انسان مدرن در این نشریه انعکاس یافته است؛ جهت گیری نسبت به مؤلفه ها با آنچه در غرب پذیرفته شده است، انطباق کامل ندارد. از منابع مذهبی و سنت های ایرانی برای مشروعیت بخشی به استدلال ها پیرامون پذیرش یا طرد مؤلفه ها استفاده شده و دلالت های ضمنی، مبین شرایط اجتماعی کشور است که متن در آن تولید شده و هر مؤلفه ای، با توجه به ویژگی های این بافت اجتماعی مورد تحلیل قرار گرفته است.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

طب در ایران عصر قاجار بر اساس سفرنامه‌های سیاحان غربی

طبق گزارش سفرنامه‌های سیاحان غربی، پزشکان ایرانی در سده‌ی نوزدهم، بیماریها، همه داروها و کل خوردنیها را به چهار گروه گرم، سرد، تر و خشک تقسیم می‌کردند و خرافات در سطح گسترده‌ای به حریم علل ابتلا به بیماری و شیوه مداوای بیماریها راه یافته بود و گمان می‌بردند در پیشگیری بیماری افسون و طلسم بیش از مراقبت هوشمندانه مفید می‌افتد. بنابراین علوم پزشکی در این دوران به دلیل فقدان نظارت بر کار پزشکان؛ ور...

متن کامل

استاندارد سازی پرسش نامۀ مؤلفه های مؤثر بر خرید روزنامۀ ورزشی

هدف از ­پژوهش حاضر، استاندارد­سازی پرسش­نامۀ خرید روزنامۀ ورزشی می­باشد. جامعۀ آماری این پژوهش را کلیۀ مشتریان زن و مرد بالای 18 سال دکه­های روزنامه­فروشی شهر تهران با حداقل یک سال سابقۀ خرید روزنامۀ ورزشی تشکیل دادند که در­نهایت، پس از توزیع و جمع­آوری پرسش­نامه­ها، در نهایت تعداد 344 پرسشنامه کامل بود و مورد تجزیه و تحلیل نهایی قرار گرفت. یافته­ها حاکی از این است که مجموع 33 گویۀ طراحی­شده در...

متن کامل

گرایش های ادب فارسی در عصر قاجار

ادبیات فارسی در دوران حکومت صد و بیست و پنج ساله قاجار یکی از بزرگترین تغییرات تاریخ خود را در برهه زمانی چند دهه ساله از سر گذراند. فعالیت ادبی در این دوران با (بازگشت) به سنت ها و شکلهای ادب کلاسیک فارسی آغاز شد. دیر نپایید که نارسایی های این سبک در انجام رسالتی که برای تحقق آن پیش گرفته شده بود آشکار گردید. این رسالت عبارت از تکلیفی بود که معمولاً زمان های متلاطم و پراستیز دربرابر ادبیات می ن...

متن کامل

بررسی مطلوبیت فضایی خانه های سنتی بر اساس مؤلفه های راندمان عملکردی (مطالعه موردی: خانه‌های دوره قاجار در شهر یزد)

خانه­های سنتی ایران نمونه­ای از مسکن بومی است که دارای خصوصیات کالبدی و عملکردی متفاوتی است. توده و فضا در این خانه‌ها به  دلایل گوناگونی شکل می­گرفته است ، که از این میان  می­توان به­، اقلیم و اب و هوا، مناسبات فرهنگی، ویژگی‌های اجتماعی و .. اشاره کرد. عوامل دیگری نیز در شکل­گیری گونه‌های مختلف این مسکن بومی نیز دخالت داشته است چرا که شکل‌گیری ساختاری و فضایی این نوع مسکن علاوه بر اقلیم می­توا...

متن کامل

مؤلفه های فرهنگ و تمدن در آثار اخوان الصفا

عصر اخوان الصفا، عصر آشنایی و تعامل فرهنگ ها و تمدن های گوناگون با یکدیگر بود . اخوانالصفا به این گوناگونی توجه داشتند؛ به طوری که در نظام فکری آن ها عواملی از قبیل تنوع شرایطآب و هوایی، گوناگونی منابع و ثروت های طبیعی، شیوه بهره برداری از این منابع، نوع خوراک وپوشاک و گرایش های متنوع به صنایع، گوناگونی اخلاق انسان ها  که ناشی از اخلاط و مزاج بدنو تأثیرات بروج و کواکب و شیوه تعلیم و تربیت است  ...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
تاریخ ایران

جلد ۶، شماره ۱۴، صفحات ۰-۰

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023